Grommers/Leuvers/Motgaten/Rakbanden
Grommers en motgaten
Voor het maken van een grommer heb je ongeveer 3,5 keer de omtrek nodig. Neem een stuk touw van die lengte en draai de strengen uit elkaar. Maak met een van de strengen een hoepel ter grootte van de grommer en draai de streng weer in elkaar, ervoor zorgend dat de streng goed in de tieren valt. De uiteinden van de strengen worden gehalveerd, geknoopt en weggestoken.
De kleine grommers, nodig voor het maken van de leuvergaten ook wel motgat genoemd, maak je op dezelfde manier, in de overblijvende lengte van de strengen wordt een halve knoop gelegd en worden het uiteinde weggesplitst. Je kunt ook een grommetje maken van zeilgaren: Je windt het garen een aantal keren om de fit, met een iets grotere diameter dan het gat. Daarna wordt het kringeltje in dwarsrichting omwonden.
Een leuver- of motgat is een gat in het zeil dat met een grommer wordt verstevigd. Om het gat te verkrijgen kan met een holpijp een gat worden gestanst, maar beter is het om met een mes een kruis te snijden.
Vervolgens leg je het grommetje op het gat, steek de naald met dubbel tweedraadsgaren eerst door het grommetje, vervolgens van boven door het zeildoek en onder terug door het gat.
Dan steek je de naald dicht langs de eerste steek weer naar beneden, tot uiteindelijk de grommer rondom is ingenaaid. Wel raadzaam om de fit af en toe van onder door het gat te steken en de grommer op te rekken. Het motgat wordt sterker dan dat met koperen kousen, die tegenwoordig veel worden gebruikt.
Natuurlijk kunt u dit ook vakkundig door ons laten doen!
(Kous-)Leuvers……en takelingen!
Leuvers worden eveneens gemaakt van uitgedraaide strengen touw. Touwleuvers worden aangebracht in de schoothoek van de fok, kluivers en bij de hijs (voorlijk) van het grootzeil voor de rakbanden.
Kousleuvers komen op het voorlijk van de fok, in de schoothoek, de hals en op de plaats van het rif in het achterlijk, bij het grootzeil eveneens in de schoothoek, hals en rak en op het achterlijk ter hoogte van het eerste en tweede rif.
In veel boeken over schiemannen wordt bij het maken van een kousleuver eerst de leuver gemaakt en daarna de kous erin geklopt of gewrongen. Een veel betere methode is om na de eerste twee of drie slagen de kous er al in te leggen en dan bij elke volgende slag de stengen zo hard mogelijk aan te trekken. Datzelfde doe je bij het wegsplitsen. De kous zit dan vele malen strakker en gaat ook niet makkelijk meer los.
Als afwerking van lussen, leuvers en splitsen worden takelingen gebruikt. In de zeilwereld is nog wel eens verwarring welke de takeling de juiste is. De beste takeling is de Zeilmakers-takeling. Bij deze takeling hoeft niet van te voren een lengte afgesneden te worden. Vraag een van onze schiemannen advies!